قوانین و مقررات صادرات و واردات ایران

مرور کلی بر قوانین و مقررات صادرات و واردات ایران

مقررات صادرات و واردات

وزارت صنعت، معدن و تجارت در ایران بر اساس قوانین و مقررات متولی اصلی مسائل مربوط به صادرات و واردات کالا از قبیل تعرفه ها، محدودیت ها و مراحل اجرایی مربوطه از طریق صدور بخشنامه و دستورالعمل های مربوط است. قانون حاکم در این زمینه، قانون مقررات صادرات و واردات مصوب سال ۱۳۷۲ با آخرین اصلاحات ۱۳۸۷و آیین نامه اجرایی آن است. این قانون برای پوشش مسائل مربوط به ارائه خدمات به صادرکنندگان و واردکنندگان تدوین یافته است. در قانون مقررات صادرات و واردات یک سیستم طبقه بندی کالاهای صادراتی و وارداتی مقرر شده است که بر اساس آن در حال حاضر سه دسته برای کالا به شرح زیر شناسایی شده است:

کالاهای مجاز: کالاهایی که صدور یا ورود آنها با رعایت مقررات مربوط بلامانع است و به بیان دیگر کالاهایی که واردات و صادرات آنها نیاز به مجوز خاص نداشته و با منع قانونی نیز مواجه نیست؛
کالاهای مشروط: صادرات و واردات این دسته از کالاها نیاز به صدور مجوز توسط نهادهای قانونی ذیربط دارد و از طریق مجوز صادرات و واردات این کالاها امکان پذیر میشود؛
کالاهای ممنوعه: معاملات این کالاها از ممنوعیت مطلق برخوردارند؛ بدان معنی که صادرات، واردات، خرید، فروش یا مصرف آنها ممنوع است.

این ممنوعیت یا به موجب قوانین و قواعد شرعی یا به سبب قوانین ملی روی این دسته از کالاها اعمال می شود. کالاهایی که مشمول ممنوعیت مطلق هستند عبارتند از:

مواد مخدر
سلاح ها، مهمات و مواد منفجره
مشروبات الکلی
آلات قمار
مجلات، عکسها و فیلمهایی که مخالف مبانی دین و شئون ملی ایران باشد
هر نوع نوشتهای که علیه دین رسمی ایران باشد یا ممکن است نظم، اخلاق عمومی و شئون ملی را مختل کند.

قانون مقررات صادرات و واردات، به دولت اجازه داده است که براساس مقتضیات و شرایط زمانی صادارات یا واردات برخی کالاها را غیرمجاز اعلام نماید.

برخی محصولات نیز وجود دارد که ممکن است تحت دسته بندی غیر ضروری قرار گیرند. اگر چه به صراحت بخشی از سه دسته اصلی نیست، اما این دسته نیز وجود دارد و در نظر گرفته میشود. این دسته شامل محصولاتی است که در بازار داخلی به اندازه کافی در دسترس است و بنابراین نیازی نیست که وارد بازار شوند.

در سال های اخیر سیاست های صادرات و واردات کالا در ایران در راستای محدود یا ممنوع نمودن ورود کالاها و محصولات خارجی بوده است. مهمترین دلیلی که میتوان برای این امر ذکر کرد اتخاذ سیاست های اقتصادی مقاومتی و حمایت هر چه بیشتر از تولیدکنندگان داخلی و ترغیب تولیدکنندگان خارجی به سرمایه گذاری و تولید محصولات خود در ایران بجای صادرات آنها می باشد.

به عنوان نمونه برای واردات کالاهایی که مشابه آنها در ایران تولید می گردد ممنوعیت ها و یا محدودیت هایی در نظر گرفته شده است و یا اینکه تعرفه واردات کالاهای مذکور افزایش یافته است. از طرفی به منظور توسعه اقتصادی و تشویق تولیدکنندگان داخلی به تولید محصولات با کیفیت و صادرات آنها به کشورهای خارجی، در قوانین و مقررات تسهیلات و مزایایی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی در نظر گرفته شده است.

برای مثال، طبق ماده ۱۴۱ قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۹۴ ، ۱۰۰% درآمد حاصل از صادرات محصول تمام شده کالاهای صنعتی و غیرنفتی و بیست درصد درآمد به دست آمده از صادرات مواد خام و ۵۰ درصد درآمد حاصل از صادرات سایر اقلام و کالاها و اجناس که در جهت حصول به اهداف صادرات کالاهای غیرنفتی به خارج از کشور صادرات می شوند از مالیات معاف می باشند.

اگر محصولی برای فروش دارید شما نیز میتوانید تامین کننده کیارش تجارت شوید : ثبت نام تامین کنندگان

در کنار مورد فوق الذکر، در راستای تشویق صادرات خدمات توسط صادرکنندگان ایرانی به کشورهای خارجی نیز تسهیلات و مزایای ویژه ای در زمینه های صادرات خدمات فنی و مهندسی، گردشگری و فرهنگی هنری و نیروی کار در نظر گرفته شده است. در این زمینه توجه به صادرات خدمات فنی-مهندسی بیشتر از سایر بخش های خدماتی بوده است. در ایران صادرات خدمات فنی و مهندسی از سال ۱۳۷۳ آغاز شد و تاکنون از سوی دولت برای تسهیل زمینه های توسعه آن اقدامات زیادی انجام شده است که همه آنها در روند صعودی صدور خدمات فنی و مهندسی، تاثیر قابل توجهی داشته است.

همچنین مطابق ماده ۱۱۳ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی کشور هر نوع تشویق و امتیازی که برای صادرات کالا از ایران در نظر گرفته شده باشد به همان میزان در خصوص خدمات نیز قابل اجرا خواهد بود. در حال حاضر انجام فعالیت های بازرگانی چه در بعد داخلی و جه در بعد بین المللی از طریق سامانه جامع تجارت ایران صورت می گیرد. از طریق سامانه مذکور بازرگانان ثبت سفارش، اخذ مجوزهای لازم، استعلام کارت بازرگانی و سایر مراحل مورد نیاز به منظور واردات یا صادرات کالا به صورت سیستمی انجام خواهند داد که موجب تسهیل در انجام فرایندهای لازم می گردد.

براساس ماده ۳۴ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، سازمان امور مالیاتی موظف شده است تا مالیات بر ارزش افزوده ای که از صادرکنندگان کالاها که از مبادی خروجی رسمی اقدام به صادرات کالای خود کرده اند دریافت کرده است حداکثر پس از گذشت یک ماه از ارائه برگ خروجی صادره توسط گمرک ایران به آنها بازگرداند.

هر شخصی که قصد واردات یا صادرات کالا دارد در مرحله اول بایستی مجوز ثبت سفارش اخذ کند. به موجب سند ثبت سفارش فرد مزبور می توانید کالای مورد نظر را وارد نماید. البته این مجوز فقط اجازه ورود کالا به کشور است و باقی مسائل برای ترخیص کالای ثبت سفارش شده مربوط به گمرک می باشد. ثبت سفارش کالا به صورت سیستمی و از طریق سامانه جامع تجارت صورت می گیرد و مجوز ثبت سفارش توسط سازمان توسعه تجارت ایران صادر می گردد. البته باید توجه شود که برخی از کالا ها برای واردات نیازمند اخذ مجوز خاص پیش از مرحله ثبت سفارش می باشد، از این دسته می تواند به تجهیرات پزشکی و محصولات بهداشتی آرایشی اشاره کرد که قبل از انجام ثبت سفارش باید مجوز خاص وارد این قبیل کالاها را از سازمان غذا و دارو اخذ نمود.

کتاب مقررات صادرات و واردات

سازمان توسعه تجارت ایران هر ساله مجموعه تحت عنوان کتاب مقررات صادرات و واردات در اختیار صادرکنندگان و واردکنندگان و اشخاصی که در این حوزه فعالیت دارند منتشر می کند.
کتاب مقررات صادرات و واردات دربردارنده ی قوانین و مقررات صادرات و واردات با آخرین اصلاحات و آیین نامه های اجرایی مقررات صادرات و واردات و رویه های گمرکی در این خصوص است.
تعرفه های گمرکی در جداولی در کتاب مقررات صادرات و واردات ذکر شده که کمک می کند تا با آگاهی از تعرفه های گمرکی اشخاصی که در این حوزه فعالیت دارند بتوانند نسبت به وارد و صادرکردن کالاهای مختلف تصمیم گیری نمایند؛ چرا که تعرفه گمرکی همواره یکی از دغدغه های صادرکنندگان و واردکنندگان کالا است.